სამი ლიტერატურული პორტრეტი "სეზანი", "მატისი" და "პიკასო"

გერტრუდ სტაინის "კუბისტურად დაწყობილი სიტყვებით", ვერბალიზმებითა და დისონანსური გამეორებებით "დახატული" სამი ლიტერატურული პორტრეტი "სეზანი", "მატისი" და "პიკასო" პირველად ალფრედ შტიგლიცმა გამოაქვეყნა 1912 წელს “Camera Work”-ში (მოგვიანებით გაერთიანდა წიგნში "პორტრეტები და ლოცვები" - “Portraits and Prayers”), იმ დროს, როცა ნიუ-იორკში გაიხსნა მოდერნისტული ხელოვნების გამოფენა, სადაც საკმაოდ ბევრი ტილო იყო წარმოდგენილი სტაინების კოლექციიდან. გერტრუდ სტაინის სახელიც მაშინ გახმიანდა და გახმიანდა სწორედ იმ მხატვრებთან ერთად, რომელთა გზასა და პრინციპებსაც, საერთო აზრით, იმთავითვე იზიარებდა და მიჰყვებოდა მწერლობაში. შტიგლიცს უთქვამს, ეს პორტრეტები ისე მივიღე გამოსაქვეყნებლად, არც კი დავფიქრებულვარ, რადგან ერთი გადახედვით, სულერთია, მაინც ვერაფერი გავიგეო.; მაგრამ მერე ისინი იუმორისა და სატირის სამიზნე რომ გახდა, მისი ავტორი მაინც დაბეჯითებით იმეორებდა, აკი მეც იმასვე ვიქმოდი, რასაც კამერა იქმს, ანუ ვცდილობდი განგრძობითობის, უწყვეტობის შეგრძნება შემექმნაო და ამაყობდა, ჩემ ციტატებს იმეორებენ და არა იმათსას, ვინც სინამდვილეში ხალხს უნდა აღაფრთოვანებდესო.

თარგმნა მერი ტიტვინიძემ

გერტრუდ სტაინი

სეზანი

ირლანდიელი ქალბატონი იტყოდა დღევანდელი დღე ყოველი დღეაო. კეისარი იტყოდა ყოველი დღე დღევანდელი დღეაო და იტყვიან ყოველი დღე ისაა რასაც იტყვიანო.
ასე და ამგვარად ჩვენ გვაქვს ადგილი რომ დავრჩეთ და მას არ შეეგებნენ რამეთუ გადაეწყვიტა დარჩენა. როცა ვთქვი გადაეწყვიტა-მეთქი დარჩენა ვგულისხმობდი რომ დარჩებოდა შაბათს. ასე და ამგვარად პირი პირია სადაც რაკი პირია სადაც და იქ დამიჯერეთ წყალიცაა. დამიჯერეთ იქ წყალიცაა და ლურჯიც. როდესაც უყურებთ ლურჯს ყველაფერი ლურჯი ძვირფასიცაა. ის არის რაც ძვირფასია ყველაფერი ისაა და ისინი გულისხმობენ თქვენ ხსნას. ასე და ამგვარად ქმნიდა სეზანი თითქმის ამგვარად ქმნიდა სეზანი და თითქმის ქმნიდა. სეზანი თითქმის ქმნიდა თითქმის ქმნიდა და თითქმის ქმნიდა. და მე ვიყავი გაოგნებული. ვიყავი მე გაოგნებული. მე ვიყავი გაოგნებული და ვითმენდი, თქვენ ითმენთ ხოლმე როცა პოულობთ ფუტკრებს. ფუტკრები ბაღში ქმნიან საგანგებო თაფლს. თაფლი და იქ. იქ სადაც ბალახი შეიძლება ოთხჯერ ამობიბინდეს წელიწადში.

გერტრუდ სტაინი

პიკასო
იგი ვისაც მავანნი შეუდგნენ იყო ის ვინც იყო სავსებით მომხიბვლელი. იგი ვისაც მავანნი შეუდგნენ იყო ის ვინც იყო ერთიანად მომხიბვლელი იგი ვისაც მავანნი შეუდგნენ იყო ის ვინც იყო ჭეშმარიტად ერთიანად მომხიბვლელი.
მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ მას და სჯეროდათ რომ იგი ვისაც ისინი შეუდგნენ იყო ის ვინც იღწვოდა და იყო ის ვინც თავისი თავიდან მოეზიდებოდა რასმე მაშინ. მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ მას და სჯეროდათ რომ იგი ვისაც ისინი შეუდგნენ იყო ის ვინც თავისი თავიდან მოეზიდებოდა რასმე რაც იქნებოდა მძიმე რამ მყარი რამ და სრულქმნილი რამ.
იგი ვისაც მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ იყო ის ვინც იღწვოდა და ჭეშმარიტად იყო ის ვინც მაშინ მოეზიდებოდა რასმე თავისი თავიდან და იყო ის ვინც მთელი ცხოვრება იყო ის ვისაც ჰქონდა ამოსათქმელი რამ.
რაღაც მოჩქეფდა მისგან ჭეშმარიტად მოჩქეფდა მისგან ჭეშმარიტად ეს იყო რაღაც რაც ჭეშმარიტად მოჩქეფდა მისგან და მას ჰქონდა აზრი, მომხიბლავი აზრი, მყარი აზრი, ბობოქარი აზრი, ნათელი აზრი.
იგი ვისაც მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ და მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ მას, იგი ვისაც მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ იყო ის ვინც ჭეშმარიტად რუდუნებდა.
იგი ვისაც მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ იყო ის ვისაც ჰქონდა რაღაც რაც მოჩქეფდა მისგან რასაც ჰქონდა აზრი და ჭეშმარიტად რუდუნებდა მაშინ.
იგი რუდუნებდა და რაღაც მოჩქეფდა მაშინ რაღაც მოჩქეფდა მისგან მაშინ. იგი იყო ის და მუდამ ჰქონდა რაღაც რაც მოჩქეფდა მისგან და მუდამ ჰქონდა რაღაც მჩქეფარე. იგი არასდროს ყოფილა ის ვისაც არასდროს ჰქონია ის რაც მისგან მოჩქეფდა. იგი იყო ის ვისაც ჰქონდა ამოსათქმელი. იგი იყო ის ვისაც მავანნი შეუდგნენ. იგი იყო ის ვისაც მისდევდნენ. იგი იყო ის და მუდამ იყო ის ვისაც მავანნი შეუდგნენ. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა.
იგი იყო ის ვინც მიწყივ რუდუნებდა. იგი იყო ის ვინც მუდამ იყო ის ვისაც მუდამ ჰქონდა ის რაც მისგან მოჩქეფდა. იგი იყო ის ვისაც მარად ჰქონდა ამოსათქმელი. იგი იყო ის ვინც მიწყივ რუდუნებდა. იგი იყო ის ვისაც მავანნი შეუდგნენ. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა.
იგი იყო ის ვისაც მარად ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა. იგი იყო ის ვინც მარად იღწვოდა. იგი იყო ის ვისაც მარად ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი და ეს იყო მყარი რამ, მომხიბვლელი რამ, ლამაზი რამ, გამაოგნებელი რამ, ამაფორიაქებელი რამ, უბრალო რამ, ნათელი რამ, ბნელი რამ, დამაფიქრებელი რამ, შემაძრწუნებელი რამ, აღმაშფოთებელი რამ, ძალიან ლამაზი რამ. იგი იყო ის ვინც ჭეშმარიტად იყო ის ვისაც ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი. იგი იყო ის ვინც მიწყივ რუდუნებდა.
იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა და ჭეშმარიტად იყო ის ვისაც უნდა ეღვაწა რათა ყოფილიყო ის ვინც იღწვის, იგი იყო ის ვისაც ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი. იგი იყო ის ვისაც მთელი სიცოცხლე ექნებოდა რაღაც ამოსათქმელი. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა და იგი რუდუნებდა მაშინ და უნდა ეღვაწა რათა ჰქონოდა ამოსათქმელი ჰქონოდა რაღაც რასაც აქვს აზრი, უნდა ეღვაწა რათა ყოფილიყო ის ვინც მიწყივ რუდუნებს.
იგი იყო ის ვინც ჭეშმარიტად რუდუნებდა და სჯეროდა რომ არ ექნებოდა დასასრული მის რუდუნებას, იგი მიწყივ რუდუნებდა. იგი არ იყო ის ვინც დაშრეტამდე რუდუნებს. იგი არასდროს რუდუნებდა სრულ დაშრეტამდე.
იგი იყო ის ვისაც ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი ის რასაც ჰქონდა სავსებით ნამდვილი აზრი. იგი იყო ის ვისაც მავანნი შეუდგნენ. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა და იყო ის ვისაც უნდა ეღვაწა რათა ყოფილიყო ის ვისაც ჰქონდა გზა ყოფილიყო ის ვინც რუდუნებდა. იგი იყო ის ვისაც ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი რასაც ჰქონდა აზრი. იგი იყო ის ვისაც მარად ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი და ის რასაც იგი ამოსთქვამდა იყო ის რასაც ჰქონდა ჭეშმარიტი აზრი. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა. იგი იყო ის ვინც თითქმის მუდამ რუდუნებდა. იგი არ იყო ის ვინც დაშრეტამდე რუდუნებს. იგი არ იყო ის ვისაც ოდესმე დაშრეტამდე უღვაწია. იგი არ იყო ის ვინც რუდუნებდა რათა ჰქონოდა რაღაც ამოსათქმელი. მას მარად ჰქონდა რაღაც ამოსათქმელი. იგი რუდუნებდა. იგი არასდროს რუდუნებდა დაშრეტამდე. იყვნენ მავანნი ვინც მას შეუდგა. ისინი მუდამ მისდევდნენ მას. მავანნი ჭეშმარიტად შეუდგნენ მას. იგი იყო ის ვინც რუდუნებდა. იგი იყო ის ვისაც ჰქონდა ამოსათქმელი ის რასაც ჰქონდა აზრი. იგი არასოდეს რუდუნებდა დაშრეტამდე.

გერტრუდ სტაინი

მატისი

იგი სრულიად დარწმუნებული იყო რომ თავისი ყოფნის თავისი ცხოვრების დიდი ნაწილი შეალია იმას როგორ დაერწმუნებინა თავი თუ რარიგად ცდებოდა როცა იქმოდა იმას რასაც იქმოდა და მერე როცა ვერ დარწმუნდა რომ იგი ცდებოდა როცა იქმოდა იმას რასაც იქმოდა, როცა სრულიად დარწმუნდა რომ ვერ დარწმუნდებოდა რომ ცდებოდა როცა იქმოდა იმას რასაც იქმოდა მაშინ ჭეშმარიტად ირწმუნა რომ იგი იყო დიდი და ჭეშმარიტად იყო დიდი ჭეშმარიტად ყოველი ირწმუნებდა რომ იგი იყო დიდი.
ვიეთნი იტყოდნენ მასზე თუკი ვინმე ერთხელ ირწმუნებდა მას მერე ვეღარავის ირწმუნებდაო. ჭეშმარიტად იტყოდნენ ამას ვიეთნი.
იგი ჭეშმარიტად და ნათლად გამოხატავდა ერთგვარს რასმე, ვიეთნი იტყოდნენ იგი არაფერს გამოხატავს ნათლადო. მავანს სჯეროდა რომ იგი მეტად ნათლად გამოხატავდა ერთგვარს რასმე და მათთაგან ერთნი იტყოდნენ იქნებოდა იგი დიდი რომ არ ყოფილიყო ის ვინც ნათლად გამოხატავდა იმას რასაც გამოხატავდაო. ვიეთნი იტყოდნენ იგი ნათლად გამოხატავდა რასაც გამოხატავდაო და მათთაგან ერთნი იტყოდნენ სიდიადემ ბრძოლისა რაც არ გამოუხატავს ნათლად მისგან სრულიად დიდი ვინმე შექმნაო.
ვიეთნი იტყოდნენ იგი ნათლად გამოხატავდა თავისებურ ბრძოლასო. ვიეთნი იტყოდნენ ნათლად არ გამოხატავდა რასმე მებრძოლსო.
იგი ჭეშმარიტად ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმეთ. ჭეშმარიტად ოდესმე ვინმე გაიგებდა ამასო. ბევრზე ბევრმა გაიგო ის, რომ იგი ნათლად გამოხატავდა იმას რასაც გამოხატავდა. იგი იყო დიდი. ყოველი გაიგებდა ამას. ბევრზე ბევრმა გაიგო ეს. მავანნი ვინც გაიგო რომ იგი იყო დიდი რომ იგი გამოხატავდა თავისებურს რასმე რომ იგი გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. ჭეშმარიტად გამოხატავდა იგი მიწყივ მებრძოლს რასმე. ყოველს შეეძლო დარწმუნებულიყო რომ იგი გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. მრავალთ ირწმუნეს რომ იგი დიდად გამოხატავდა ამას. მავანნი დარწმუნდნენ რომ იგი დიდად არ გამოხატავდა რასმე. ყოველი დარწმუნდებოდა რომ იგი იყო დიდი. ყოველი დარწმუნდებოდა რომ იგი ნათლად გამოხატავდა თავისებურ რასმეს.
მავანს ჭეშმარიტად სწადდა ჰქონოდა სურვილი ექმნა ის რასაც იქმოდა იგი ანუ ნათლად გამოეხატა თავისებური რამ. ჭეშმარიტად სწადდათ ყოფილიყვნენ თავადაც დიდნი. მავანნი არ ისწრაფოდნენ გამოეხატათ მებრძოლი რამ. ჭეშმარიტად იყო იგი ის ვინც არ გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. იგი იყო დიდი. იგი ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმე. მრავალთაგან მრავალს სწყუროდა ექმნა ის რასაც იქმოდა იგი ანუ ნათლად გამოეხატა თავისებური რამ. ბევრზე ბევრი იქმოდა იმას რასაც იქმოდა იგი, დიდად არ გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. ბევრთაგან ბევრს სწყუროდა ექმნა იგივე რასაც იქმოდა იგი, არ გამოეხატა მებრძოლი რამ.
მრავალთაგან მრავალს სწყუროდა ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა ანუ ყოფილიყო ის ვინც ნათლად გამოხატავს რასმე. იგი ჭეშმარიტად იყო დიდი, ყოველი ირწმუნებდა ამას. მრავალთაგან მრავალს სწყუროდა ყოფილიყო ის და ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა და ნათლად გამოეხატა რამე და მრავალთაგან მრავალს არ სურდა ყოფილიყო ის და ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა ანუ ნათლად გამოეხატა თავისებური რამ. მათ სურდათ გამოეხატათ რაღაც მიწყივ მებრძოლი, რაც იქნებოდა სულ სხვა რამ ისეთი რამ რაც ოდესმე ვინმეს გამოეხატა ნათლად და ეს იქნებოდა თავისებური რამ და სხვა რამ ისეთი რაც ნათლად გამოხატავდა რასმე; მაშინ მრავალთაგან მრავალი არ ისურვებდა ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა და ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმე და მავანი მათთაგანი ისურვებდა ექმნა ის და ყოფილიყო ის ვინც ნათლად გამოხატავს რასმე. მავანს სწყუროდა ექმნა იგივე რასაც იგი იქმოდა ანუ ნათლად გამოეხატა თავისებური რამ. მათთაგან იყვნენ ისეთნიც ვინც ჭეშმარიტად ნათლად გამოხატავდა რასმე რაც მასში იყო და სხვას არ უნდოდა მისი დანახვა. მათთაგან მავანი მთელი სიცოცხლე ისწრაფოდა გამოეხატა ნათლად თავისებური რამ და არაერთი გამოხატავდა ნათლად თავისებურს რასმეს.
იგი იყო ის ვისაც მრავალი იცნობდა და ესწრაფოდა მასთან შეხვედრას. მრავალნი უსმენდნენ მას სიხარულით. ზოგჯერ უსმენდნენ მრავალნი მას, ხშირად მიაპყრობდნენ ყურს მას. მავანნი მიაპყრობდნენ მას ყურს და იგი მაშინ ეტყოდა მათ რომ ჭეშმარიტად იყო იგი ის ვინც იტანჯებოდა როცა ცდილობდა დაერწმუნებინა თავი რომ ცდებოდა მაშინ როცა იქმოდა იმას რასაც იქმოდა და მერე დაიჯერებდა რომ ვერასოდეს დააჯერებდა თავს რომ ის რასაც იგი იქმოდა იყო მცდარი და მაშინ იგი იტანჯებოდა და იჯერებდა რომ იგი უნდა ყოფილიყო ის ვინც იქმს იმას რასაც იქმს და მარად იქნებოდა ის ვინც ეწამება და იქნებოდა ის ვინც მიწყივ იტანჯება. მერე ირწმუნა რომ იგი გამოხატავდა თავისებურს რასმე მებრძოლს და ჭეშმარიტად ირწმუნა ბევრმაც რომ იგი დიდად გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. იგი მრავალს იცნობდა ისეთს ვინც უსმენდა მას და იგი ხშირად ეტყოდა მათ თავისი ტანჯვის ამბავს და ეს არ იყო დამაღონებელი რამ მათთვის ვინც უსმენდა მაშინ. ეს არ იყო მოსაბეზრებელი რამ სხვათათვის; მავანთათვის ფრიად საყურადღებო იყო და ისინიც უსმენდნენ მას კვლავ და კვლავ; მავანთათვის ეს იყო ამაღელვებელი რამ როცა უსმენდნენ მას კვლავ და კვლავ. მავანნი ვინც იცნობდა მას და იცოდა რომ იგი იყო დიდი იყო ის ვინც ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმე მოუსმენდნენ რა ერთხელ როცა იტყოდა თავის ცხოვრებისას უსმენდნენ მას და იგი იტყოდა ამას კვლავ და კვლავ. მავანნი ვინც იცნობდა მას და სჯეროდა რომ იგი იყო ის ვინც ნათლად ამბობდა ამას იყო დიდი და არ უსმენდნენ მუდამ როცა საუბრობდა კვლავ და კვლავ და იტყოდა თავის ცხოვრებისას. მავანნი ჭეშმარიტად მიაპყრობდნენ მას ყურს; მავანნი ვინც ირწმუნა მისი სიდიადე ვინც ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმე და გამოხატავდა დიდად მებრძოლს რასმე და კვლავ და კვლავ იტყოდა თავის ცხოვრებისას. იყვნენ მრავალთაგან მრავალნიც ვინც იცნობდა მას და სჯეროდა რომ იგი იყო დიდი და ნათლად ეტყოდა მათ რასმე აღარ უსმენდნენ როცა იტყოდა თავის ცხოვრებისას კვლავ და კვლავ.
იგი იყო ჭეშმარიტად დიდი. იგი იყო ჭეშმარიტად ის ვინც გამოხატავდა თავისებურს რასმე, რაც იყო მებრძოლი. მავანს სჯეროდა რომ იგი დიდად არ გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. იყვნენ ბევრნიც ვინც არ უსმენდა მას კვლავ და კვლავ როცა ეტყოდა მათ ცხოვრებისას რასმე. მავანნი უსმენდნენ მას კვლავ და კვლავ როცა იტყოდა ცხოვრებისას.
მავანს ჭეშმარიტად სწყუროდა ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა ანუ ყოფილიყო მისი მსგავსი ვინც ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმე. მათთაგან იყვნენ მავანნი ვინც არ ისურვებდა ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა ანუ ვინც ნათლად გამოხატავდა რასმე.
მავანს სწყუროდა ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა ანუ ყოფილიყო მისი მსგავსი და ექმნა ის რასაც იგი იქმოდა ანუ ყოფილიყო ის ვინც ნათლად გამოხატავდა თავისებურს რასმე. ჭეშმარიტად იყო იგი ის ვინც იყო დიდი. ყოველი ირწმუნებდა ამას. ყოველი ირწმუნებდა ამას ბოლოს. იგი იყო ის ვინც ჭეშმარიტად გამოხატავდა თავისებურს რასმე. ყოველი ირწმუნებდა ამას ბოლოს. ყოველს შეეძლო დაეჯერებინა ეს. იგი იყო ის და მრავალსაც სრულიად სჯეროდა ეს ვინც ცხადად გამოხატავდა მებრძოლს რასმე. იგი იყო ის და მავანს სწამდა ეს, ვინც ნათლად არ გამოხატავდა მიწყივ მებრძოლს რასმე.

თარგმნა მერი ტიტვინიძემ